نمایش در ایران (تَقلید/ مضحکه– بخش اول)

نمایش در ایران (تَقلید/ مضحکه– بخش اول)

اصطلاحی کلی برای نمایش‌های خنده‌آورِ غیرمذهبی. نمایش‌های شادی‌آوری، که با عنوان مضحکه معروف شدند، از بازی‌های معرکه‌گیرها، دلقک‌ها، نوروزی‌خوان‌ها، کوسه‌برنشین و نمایش‌های گروه‌های مطرب درباری و دوره‌گرد مجزا شدند. در دورۀ صفویه اولین گام‌ها در شکل‌گیری مضحکه و تقلید ـ به‌منزلۀ نوعی نمایش کمدی ـ برداشته شد. جمشید ملک‌پور در جلد اول «ادبیات نمایشی در ایران» نوشته است: «در عصر صفویه دسته‌‌های مطرب مجلسی و خصوصاً دوره‌گرد برنامه‌هایی اجرا می‌کردند که شامل چندین رقص و پیش‌پردۀ کوچک بود که نحوۀ اجرای آن‌ها غالباً به‌صورت سؤال و جواب‌های رمانتیک و گاه مضحک و به آواز بود. قصه‌های این پیش‌پرده‌ها که در واقع اولین منابع تغذیه برای تقلید بودند، بسیار ساده بود. عوامل کمیک نیز به‌طور بکر در آن‌ها وجود داشت.» و بهرام بیضایی نیز در «نمایش در ایران» نوشته است: «لوتی‌های بازیگر تقلید معمولاً با تقلید لهجه و خصوصیات اهالی شهرها و دِه‌ها دو سه نفر را از طبقه‌های مختلف نشان می‌دادند که به‌هم می‌رسیدند و پس از احوالپرسی کوتاهی اختلاف بین‌شان رخ می‌داد و حرف‌شان به دعوا و دعواشان به مسخره‌کردن لهجه و خصوصیات یکدیگر می‌رسید. داستان با زدوخورد یا فرار و تعقیب تمام می‌شد.»